Ayeti Kerimede Cenab-ı Zülcelal Hz.leri;

Ey iman edenler, eÄŸer bir fasık, size bir haber getirirse, onu 'etraflıca araÅŸtırın'. Yoksa cehalet sonucu, bir kavme kötülükte bulunursunuz da, sonra iÅŸlediklerinize piÅŸman olursunuz. [1]

Ayeti kerimede de belirtildiÄŸi üzere bir haberi, bir kimseyi sorgulamadan, aslını araÅŸtırmadan inanmak söylenen sözlere göre insanları yargılamak cahilliktendir.

Ayetin nüzul sebebine bakarsak;

Hz. Peygamber (sav) Velid b. Ukbe b. Ebi Muayt’ı [2] Mustalik oÄŸullarının sadaka ve zekâtlarını almak üzere göndermiÅŸti. Velid b. Ukbe b. Ebi Muayt ile Mustalik oÄŸulları arasında da cahiliye devrinde bir kan davası olayı yaÅŸanmıştı.

Kabilenin ileri gelenleri Rasulullâh (sav)'ın elçisine hürmet ve tazimde bulunmak için topluca karşılamak istediler. Velid, onların toplu halde kendisine doÄŸru geldiÄŸini görünce;

 "Bunlar beni öldürmeye geliyorlar." diyerek kaçtı ve Rasulullâh’a (sav) gelerek;

“ Onlar irtitad [3] etmiÅŸler, zekat ve sadaka vermediler ve beni öldürmek istediler.” Dedi.

  Peygamber Efendimiz (sav) Hz.leri Halid b. Velid’e;

“ Bir müfreze ile onların üzerine git ancak gittiÄŸini kendilerinden gizle. Gece vakti onların bölgesine girip araÅŸtır bakalım, Ä°slam’ın ÅŸiar ve adabından bir ÅŸey görecek misin? EÄŸer görürsen onlardan mallarının zekâtını al. Göremezsen kâfirlere ne yapılıyorsa onlara da aynısını yap.”  Buyurdu.

Halid b. Velid Hz.leri akÅŸam namazı vakti Mustalik oÄŸullarının olduÄŸu bölgeye geldi. AkÅŸam ve yatsı namazı için ezan okuduklarını iÅŸitti. Onların Allah’ın emirine imtisal hususunda çaba gösterdiklerini ve olanca gayretlerini müÅŸahede etti. Onların sadaka ve zekâtlarını alıp Rasulullâh (sav) huzuruna geldi. Bu hadisenin akabinde de ayet nazil oldu.

 “Rasulullâh (sav) buyurdular ki:

“Teenni ALLAH Teâla'dandır, acele de ÅŸeytandan!..” [4]

Hadis de geçen Teenni  kelimesi genel manada acele davranmama, ağırdan alma olarak kullanılmakta  bir baÅŸka anlamı da “etraflı bir ÅŸekilde açığa çıkarma” “ araÅŸtırma” olarak geçmektedir.

Cennet Mekân Abdullah Baba (ks) Hz.leri;

“ Bir mevzunun aslı astarını öÄŸrenmeden karar vermeyiniz. Mevzuya ÅŸahit olan, olaya taraf olan kiÅŸiler dinlenilmesi lazım gelir. Bir kiÅŸiyi dinleyip, ikinci kiÅŸiyi dinlemeden hüküm vermeyin” BuyurmuÅŸlardır.

Bu şekilde hareket eden insanlar dinden, imandan bir haber insanlardır.

Ancak bir kiÅŸinin her türlü Ä°slam dışı hareketi ifÅŸa olmuÅŸken yani açıktan bu filleri iÅŸlemiÅŸken “beni sorgulamandan, yargıladınız” demesi de abesle iÅŸtigaldir. Her ÅŸey ortadayken, her ÅŸeyi çekinmeden yapıp da sorgulanmasını isteyenlerin yapmak istedikleri, çirkin olan hareketlerine buldukları mazeretler ile insanların gözünde aklanma çabalarıdır.

Özelikle günümüzde Ä°slam düÅŸmanları televizyonlarda, sosyal medya yayın organlarında yalan yanlış haberlerle algı operasyonları yapmakta, Peygamberimizi, dinimizi ve Müslümanları olumsuz göstermek için büyük çaba sarf etmektedirler. Müslümanlarda haberin nerden geldiÄŸine, kim tarafından servis edildiÄŸine bakmadan bunlara inanıp hüküm verip ahkâm kesmektedirler. Yine gerçekle uzaktan yakından alakası olmayan söylemlerin yayılmasına yine Müslümanlar vesile olmaktadır…

Peygamber Efendimiz (sav) Hz.leri;

"Kişiye, yalan olarak, her duyduğunu anlatması yeter!" [5] Buyurmuşlardır.

SöylediÄŸimiz sözlere, yaptığımız hal ve hareketlere biz inananlar olarak çok dikkat etmeliyiz. Her yazılana, her çizilene inanıp inancımızı zafiyete düÅŸürmemiz gerekir. Adı ne olursa olsun, adının önündeki unvan ne olursa olsun kiÅŸilerin söylemlerine çok dikkat etmemiz gerekir. Ahir zamanda böyle ortamlardan uzak durmamız gerekir. Televizyonsa bu ortam televizyonu kapatmamız lazım. Her türlü fuhÅŸiyat, her türlü Ä°slam dışı hareketler dizilerle filmlerle Müslümanlara uyutularak verilmiyor mu? Ä°ki üç kiÅŸi çıkıp Ä°slam adına programlar yapıp insanların kafalarını bulandırmıyor mu? ÇocuÄŸunu, aileni kendini uzak tut. EÄŸer bu ortam sosyal medyadan geliyor ise sosyal medyadan uzak dur. Ä°nternette her türlü olumsuzluÄŸa ulaÅŸmak bir tık ötedeyse ve sen buna engel olamıyorsan kapat ey Müslüman. Ä°nternette gayri Ä°slami olan ÅŸeyleri paylaÅŸmak için büyük bir gayret gösteren inanlar, Peygamberini, dinini yolunun doÄŸrularını anlatan paylaşımları yapmaktan nedense geri durmaktadırlar.

 Konuyla ilgili benzer sorular 

Tövbe edip Allah yoluna gelen insanların geçmiÅŸini yargılamak, onların ayıplarını araÅŸtırıp hüküm vermek doÄŸru bir davranış mıdır? Bir de kiÅŸi tasavvufa girdiÄŸi vakit geçmiÅŸiyle alakalı tasavvufun ne gibi bir tasarrufu olur?