Zikrullah da nefesle, kalbi, darbi şeklinde yapılmasının hikmetleri vardır.

Zikrullah yapmak farz-ı ayn’dır. Cenab-ı Zülcelal Hz.leri;

“Beni anın, ben de sizi anayım.” [1]

“Allah’ı çokça zikredin ki, felaha eresiniz.” [2]

“Öyle insanlar vardır ki, ne bir ticaret, ne bir alışveriÅŸ onları Allah’ı zikirden, namazı kılmaktan, zekâtı vermekten alıkoyamaz.” [3]

Zikrullah Peygamber Efendimiz (sav) hem kavli hem de fiili sünnetidir.

“Rabbini zikredenle etmeyenin farkı, diriyle ölünün farkı gibidir.”[4]

Bir adam Resûl–i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem’e hitâben:

"Yâ Resûlallah! Ä°slâmiyet’in emirleri çoÄŸaldı. Bana sıkı sıkıya yapışacağım bir ÅŸey söyle." dedi.

O da: “Dilin hep Allah’ı zikretsin!” buyurdu. [5]

Rasulullah (sav) ÅŸöyle buyurdu:

“Cennet bahçelerine uÄŸradığınız zaman ondan yiyiniz” Biri, “Cennet bahçeleri nedir” deyince, Rasulullah (sav), “Zikir halkalarıdır” buyurdu. [6]

EÅŸrefoÄŸlu Rumi Hz.leri Müzekkki’n Nüfüs adlı eserinde

Hz. Peygamber bir gün dört yüz Sahabe ile oturur idi. Cümlesi sükut edip biraz melûl idiler.

- Biriniz bir kaside söyleyiniz diye buyurdu.

Kaab bin Cebire (ra) kaside okuyup, cümle Ashab Rasulullah ile beraber zikir ederken Peygamberimiz (sav)'in mübarek ridası düÅŸüp Kaab'a hediye eylediÄŸi Sahih-i  Ahbar'da ravidir. (yazılıdır).

Peygamber Efendimiz (sav) Hz.leri herkesin istidadına, durumuna göre farklı farklı zikirler telkin etmiÅŸlerdir. Hz. Ebubekir (ra) Hz.lerine hafi olan yani dili damaÄŸa yapıştırarak yapılan olan zikri telkin etmiÅŸ, Hz. Ömer (ra) Efendimize nefesi tutarak vurgulu olan darbiye yakın bir zikir telkin etmiÅŸ, Hz. Osman (ra) Efendimize sessiz kelimesiz bir zikir telkin ettirmiÅŸtir ki kalpten olan zikrullahtır. Genel olarak insan fıtratına uygun olan Hz. Ali (kvc) Hz.lerinin tavsiye edilen zikir dilde baÅŸlayıp sadra inen zikridir.

Zikrullah dilde baÅŸlar, kalbe yani sadra iner daha sonra bütün vücudu kaplar. Zikrullahın vücuttaki tekâmülü bu ÅŸekildedir. Bu sebepten ötürü zikrullahın nefesle, kalbi ve darbi yapılarak bu tekâmülün bir nevi küçük bir örneÄŸi gerçekleÅŸtirilmektedir. Dilde baÅŸlamasının karşılığı nefesle, sadra inmesinin karşılığı kalbi, bütün vücudun kaplaması ise darbidir.

Cennet Mekân Abdullah Baba (ks) Hz.leri;

“Zikrullah dört hal üzere yapılır. Birincisi cehri (sesli), açıktan yapılandır. Ä°kincisi nefesle yapılan zikirdir. Üçüncüsü kalp ile gizli yapılandır. Dördüncüsü darbi ki, kuvvetlice yapılan zikirdir. Bütün bu zikirlerin Kur’an da ve sünnette delilleri mevcuttur.”

Birinci olan sesli zikrin kurandaki delili;

Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah’ı anarlar.^[7]

Ä°kincisi nefesli zikrin kurandaki delili;

"Öyleyse siz beni zikredin ki ben de sizi anayım. Bana ÅŸükredin, sakın nankörlük etmeyin." ^[8]

Üçüncüsü kalbi zikrin kurandaki delili;

Sabah ve akÅŸamları içinden yalvararak, gizlice ve kendin iÅŸitecek kadar bir sesle Rabbini zikret de gafillerden olma!^[9]

Dördüncüsü darbi zikrin kurandaki delili;

Hac ibadetinizi bitirdiğinizde, babalarınızı andığınız gibi, hatta ondan daha kuvvetli bir anışla Allah'ı anın.^[10]