Bu âlemin gerçek sahibi, mâliki, mutasarrıfı [1] ve yaratıcısı Allah Teâlâ'dır. Bu âlemde hayır olsun ÅŸer olsun her ÅŸey, Allah Teâlâ’nın ilmi, iradesi, kudreti ve yaratmasıyla meydana gelir. Bir iÅŸin sonucunun hayır veyahut ta ÅŸer olduÄŸunu bilende Allahu Teâlâ’dır.

Bize göre ÅŸer olan bir ÅŸey sonucu bizim açımızdan yada toplum açısından hayırlı yada yararlı olabilir. Aynı ÅŸekilde hayırlı görülen bir ÅŸeyde sonucu ÅŸer olabilir. Biz kul olarak bilemeyiz. Allah Bilir;

Allahu Teala Ayeti Kerimesinde;

"Bazen hoÅŸunuza gitmeyen bir ÅŸey sizin için hayırlı olur. Kimi zaman da sevip arzu ettiÄŸiniz bir ÅŸey sizin için ÅŸerli olabilir. Netice itibarıyla neyin hayır ve neyin ÅŸer getireceÄŸini sadece Allah bilir, siz bilmezsiniz." [2]

“Kendilerinden hoÅŸlanmadınızsa, olabilir ki, sizin hoÅŸlanmadığınız bir ÅŸeyde Allah, birçok hayırlar takdir etmiÅŸ olur.” [3] buyurmuÅŸtur.

Ayeti kerimelerinden anlaşılacağı üzere bazen ÅŸer zannettiÄŸimiz ÅŸeylerin hayır olabileceÄŸini, hayır zannettiÄŸimiz ÅŸeylerin ÅŸer olabileceÄŸini açık bir ÅŸekilde bize haber verilmiÅŸtir. Bizim kul olarak bir ÅŸeyi kötü görmemiz, ya da bir ÅŸeyden hoÅŸlanmamamız onu hoÅŸlanılmayacak kötü bir ÅŸey olması anlamına gelmez. HoÅŸlanmadığımız ÅŸeyler genelde meÅŸakkatli bulunan, yapmakla mükellef olduÄŸumuz nefsimize ağır gelen ÅŸeylerdir. Bu ayetlerin Peygamber Efendimiz tarafından yansıması iÅŸte bu hadisi ÅŸeriftir.

Bizler nefsimizi terbiye edemediÄŸimiz sürece doÄŸruyu yanlışı, hayrı ve ÅŸeri ayırt edemeyiz. Çünkü duygularımızın üstünde nefsin etkisi, ÅŸeytanın dahli vardır. HoÅŸlanıp, hoÅŸlanmamak ÅŸartlara göre vücuda gelen bir histir. Nefsin ve ÅŸeytanın etki ettiÄŸi bir iÅŸte hislerine dayanarak iyilik-kötülük, hayır-ÅŸer yada fayda ve zararın tespit edilmesi çok zordur.

Nefsin hoÅŸlandığı ÅŸeyler genelde nehyedilen ÅŸeylerdir. Åžunu unutmamak gerekir; dini ve dünyevi açıdan neyin hayırlı olduÄŸunu ancak Allah bilir. Buna göre bir ÅŸeyin yapılmasını yada yapılmamasını emreder. Nefsimizin hevası ve dünya muhabbeti sebebiyle hicap [4] içinde olduÄŸumuz için birçok hayır ve ulvi, ruhani lezzetlerin bulunduÄŸu bazı ÅŸeyleri, hayrınıza olmasına raÄŸmen kötü görmüÅŸ olabiliriz.” Halbuki ondaki hayrı bilebilseydik, edebi lezzetler ve hayırlar uÄŸruna, gelip geçici sıkıntıları küçük ve önemsiz addederdik. Yine öyle ÅŸeyler olur ki cismani ve nefsani lezzetlerden “ bir ÅŸey hoÅŸumuza gider fakat o ÅŸey bizim için bir ÅŸer olabilir.” Ä°ÅŸte Basit lezzetler uÄŸruna ruhani lezzetlerden mahrum kalmış olabiliriz. [5]

Åžems-i Tebrizi Hz.lerinin dediÄŸi gibi

 “Olmadı diye sızlandığın duaya, gün gelir olmadı diye ÅŸükredersin.”

Peygamber (sav) Efendimiz bir hadisi kutside;

“Allah Teâlâ Hazretleri ÅŸöyle buyuruyor: Benim kulumla maiyyet ve muamelem, onun Benim hakkımdaki düÅŸüncesine baÄŸlıdır (Ona rahmetimle muamelede bulunacağımı umarsa onu bulur).” [6]

Allah (cc), bizim hakkımızda hayır murat ettiÄŸine ve bizim de Allah hakkında iyi düÅŸünceler içinde olmamız gerektiÄŸine göre, meydana gelen hadiselerin ekÅŸi olan dış yönüne bakarak olumsuz düÅŸünüp hayatımızı karartmaktansa, her hadisenin iyi yönlerine bakıp, güzel düÅŸünüp ömrümüzü hep güzellikler içerisinde geçiririz. 

Dolayısıyla kötü gibi görünen her hadisenin hayır tarafını araÅŸtırmamız, nefsimizi sorgulamamız, istiÄŸfar etmemiz, yapılan hataları tespit ederek gelecekte aynı hatalara düÅŸmemeye çalışmamız, her mümine yakışan bir davranış olacaktır.

Günümüzde yapılan yanlışlardan bir tanesi kiÅŸinin bir haram iÅŸleyip daha sonrasında bundan bir hayır vardır demesidir. Bir insan açıkça Allah’ın emirlerine bile bile karşı gelip bunda bir hayır vardı demesi abesle iÅŸtigaldir. Ä°nsan Rabb’inden hayırlı ÅŸeyleri istediÄŸi gibi zina, hırsızlık, adam öldürme vs. gibi bizatihi ÅŸer iÅŸlere ulaÅŸmayı da kendisine kolaylaÅŸtırmasını isteyebilmektedir. Allah’ın emir ve yasakları bellidir. Buna karşı gelmenin bir hayrı olamaz.

Ayeti kerimede Allahu Teala ÅŸöyle buyurmaktadır;

“ Ä°nsan Hayra dua eder gibi ÅŸerre dua eder. Ä°nsan çok acelecidir.” [7]