Cenab-ı Zülcelal Hz.leri sevmeyi sevilmeyi murat etti de kendi nurundan bir nura tecelli edip bizim varlığımızı yarattı. Daha sonra ruhani varlığımızın vücuda gelmesini diledi Adem (as) Hz.lerini yarattı.

Ä°nsan iki yönlü bir varlıktır. Bu beden ülkesinde ruh ve nefis beraber yaÅŸarlar. Nefis kötülüÄŸe meyleder, içkiyi sever, zinayı sever, kumarı sever velhâsıl bütün kötülükleri sever. Aslı cehennem ateÅŸinden alınarak var edilmiÅŸ olan nefis, hayvani ve ÅŸehveti arzularla tatmin olan bir yaratıktır. Ä°nsana imtihan maksadı ile verilmiÅŸtir. Ä°nsanı Allah-ü Teâlâ’dan ve O’nun emir ve nehiylerinden alıkoyar. Nefsin kötülüÄŸünü, emretme özelliÄŸini açıklayan ayetlerden birinde Yusuf Aleyhisselam;

“Ben nefsimi temize çıkarmam, çünkü Rabbimin merhamet ettiÄŸi hariç, nefis aşırı derecede kötülüÄŸü emreder. Åžüphesiz Rabbim çok bağışlayandır, çok merhamet edendir” dedi.” [1]

Yusuf (as)’ın da bildirdiÄŸi gibi nefis her zaman kötülüÄŸü emreder. Bir de ruh vardır ki oda Allah’a âşıktır, Muhammed’ine âşıktır, Kur’an’ına âşıktır, cennetine âşıktır, cemaline âşıktır.

Ä°ÅŸte ruhu sultani ile nefis bu vücut ÅŸehrinde birlikte yaÅŸamaktadırlar.

Cennet Mekân Abdullah Baba Hz.leri;

Ä°ki türlü ruh vardır. Biri ruh-u sultani, diÄŸeri de ruh-u nefsanîdir.

Ruhu sultani; “Namaz kıl, abdest al, ibadetini yap, zikrini yap, Allah de”  derken,

Ruh-u nefsanî; “Hele ÅŸimdi dur bakalım. Bugüne kadar ‘Allah’ dedin de ne oldu sanki? Duanı mı kabul etti? Allah dedin de sana bir ÅŸeyler mi kazandırdı? ‘Allah’ dedin, bak kocan sana ÅŸöyle sıkıntı yapıyor. OÄŸlun laf dinlemiyor, senin dediÄŸin hiçbir ÅŸey olmuyor, acele etme bakalım sonra kılarsın namazını” diyerek seni oyalar. Ä°ÅŸte bu nefistir. Nefis verir vesveseyi, yani vesvese kendi içimizdedir.

Ä°nsanda bulunan bu iki cihet bir imtihan vesilesidir.

Melekler ise nefis cihetin yoksun latif nurdan varlıklardır. Ä°syan tarafları kapalı, nurani tarafları açıktır. Bu nedenle kötülük yapma kabiliyetleri yoktur. Melekler, sırf hayır iÅŸlemek ve Allah'a ibadette bulunmak için yaratılmışlardır. Meleklerin kulluÄŸu bir imtihan vesilesi deÄŸildir.

Ä°nsan ve cin taifesini

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ

Ve mâ halaktul cinne vel inse illâ li ya'budûni.

Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım. [2] Ayeti kerimesin fehvasınca sınırlı ve sorumlu varlıklar olarak yarattı ki bu anlamda biz kuluz.

Cenab- ı Zülcelal Hz.leri sevmeyi sevilmeyi murat etti de insanı yarattı. Bizim cephemizden baktığımızda ise hangimizin daha hayırlı, güzel iÅŸler yapacağını,  sevmeye, sevilemeye layık olup olmadığımızı ayırt edebilmek için hayatı ve ölümü beraberinde yarattı.

O ki, hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratmıştır. O, mutlak galiptir, çok bağışlayıcıdır. [3]

Ä°nsan iman eder, Allah’ın emir ve yasaklar yerine getirir, nefsini bir mürÅŸidi kâmilin rehberliÄŸinde terbiye eder ise ahseni takvim üzere olur.

“Muhakkak biz insanı ahsen-i takvîmde yarattık.” [4]

Ä°nsan iman etmez, küfür bataklığına saplanır, nefsinin kulu kölesi olursa makamların en aÅŸağısı olan esfeli sâfilîne varır.

Sonra onu aşağıların en aşağısı kıldık. [5]

Ä°man insanı meleklerden daha üstün bir mertebeye getirirken, küfür insanı esfeli safiline atıp cehennemin derekelerine düÅŸecek bir hale getirir.

Meleklerde ise böyle bir durum söz konusu deÄŸildir. Melekler sadece ilahi bir program içerisinde kalır dışına çıkamazlar.

Meleklerden farklı olarak Cenab-ı Zülcelal Hz.leri insanları cüzi iradeleriyle serbest bırakmış, içlerinden hangisinin hayırlı amel iÅŸleyip, iÅŸlemeyeceÄŸini sınamak için bizleri yaratmıştır.

“Åžüphesiz biz yeryüzü üzerinde ki ÅŸeyleri ona bir süs kıldık; Onların hangisinin daha güzel davranışta bulunduÄŸunu deneyelim diye.” [6]