Tarikat Allaha giden yol demektir.  Allah-ü Teâlâ Hazretleri: “Ve Biz, sizin her birinize bir Åžeriat ve bir minhac (yol) tayin ettik” [1] buyuruyor. Bu yoldan kasıt Allah’a giden yoldur, yani Tarikat’tır. Rasulullah (sav) Rasulullah Efendimizin sünnetlerinin hepsi zaten Onun yoludur. Tarikat-ı Aliyye’nin özü Rasulullah (sav) Efendimizdir. Tarikat, Rasulullah’ın (sav) Efendimizin sünnetlerini ihya etmek ve ahlâkı ile ahlaklanmaktır.

Tarikatı kabul etmek istemeyen bazı kimselerin, “Hz. Peygamber devrinde tarikat mı vardı?” ÅŸeklinde sorular sormaktadır. Tarikatın bütün esasları, zaten Rasulullah (sav)in tatbikatına dayanmaktadır. Yani, uygulama vardır, fakat adı tarikat deÄŸildir.

Cüneyd Bagdadi’nin ifadesiyle asr-ı saadette adı konmayan ama kendisi var olan manevi olgudur.

Cennet Mekan Abdullah Baba (ks) Hz.lerine tarikat nedir diye sorulduÄŸunda;

Abdülkadir Geylani (ks)  Hz.leri, “ Åžeriat bir aÄŸaçtır. Tarikat onun dalları, marifet yaprakları, hakikat ise meyvesidir.” Buyurmaktadır. Åžeriat, dini Mübin Ä°slamiyedir. Allahu Teâla Hz.lerinin emir ve yasaklarıdır. Kuranı Kerime tabi olan, Peygamber Efendimiz (sav) Hz.lerinin sünneti seniyesini ihya edenlere ÅŸeriatçı denir. Åžeriatla tarikat ayrı deÄŸildir. Tarikat ÅŸeriatın takva yönüdür. Bir misal vermek gerekirse, bir insan yaÅŸantısında beÅŸ vakit namazını kılar, tarikatçı ise abdestsiz yere basmaz, beÅŸ vakit namazını kılar. Sabah namazını kılar ardından keraat vakti bitine kadar Allahu Teâlâ’yı zikreder sonrasında iÅŸrak namazını kılar. ÖÄŸle ve yatsı namazının iki rekat olan son sünnetlerini dört rekat kılar. AkÅŸam namazından sonra altı rekat evvabin namazı kılar. Seher vakti kalkar zikrullahını, ibadetini, tefekkürünü yapar. Bunları yapanda ne olmuÅŸ oluyor, tarikatçı olmuÅŸ oluyor. Åžeriat tarikat birdir. Tarikat takva yoludur.  Ayeti Kerimesinde Allahu Teala Hz.leri ; “Åžüphesiz, Allah katında sizin en üstün olanınız takvaca en ileride olanınızdır.” [2] Buyurmaktadır. Tarikatı anlatırken kavramlar içinde boÄŸulmaya da gerek yoktur Tarikat kısaca Peygamber Efendimiz (sav) Hz.lerinin sünnetini ihya etmektir. Allahu Teâla Hz.lerinin bizlere bu makamlara ulaÅŸtırmasının yegâne sebebi duyduÄŸumuz, okuduÄŸumuz bütün hadisi ÅŸerifleri ihya etmeye çalışmamızdan dolayıdır.” Buyurmaktadır.

Tarikat, tasavvuf karşıtı insanların oluÅŸturmaya çalıştıkları olgu “tarikatla açıklayan hadis ya da ayet var mı?”  Evet var! Efendimizin yaÅŸantısı, bütün hadisi ÅŸerifler, onun Üsve-i Hasenesi tarikatı açıklar. Cennet Mekân Abdullah Baba (ks) Hz.lerinin de buyurduÄŸu üzere Allah'ın emir ve yasaklarına uymak ÅŸeriat, Rasulullah Efendimiz (sav) Hz.lerinin fiili, kavli, takriri olan sünnetlerini Ä°hya etmeye de tarikat denir.

Kuran-ı azimüÅŸÅŸan da Peygamber Efendimizden bahsederken yüce yaratan “Muhakkak ki sen; büyük bir ahlak üzerindesin” [3] buyurmaktadır. Onu takip etmek, onu taklit etmektir tarikat.

“ Allah'a itaat edin, Rasule de itaat edin (ona karşı gelmekten) sakının. EÄŸer yüz çevirirseniz (kendinize yazık etmiÅŸ olursunuz).” [4]

Allah-ü Teâlâ Hazretleri: “Ve Biz, sizin her birinize bir Åžeriat ve bir minhac (yol) tayin ettik”    derken,  Biz size emir ve yasaklarımızı verdik, bu emir ve yasakları da uygulayacak bir yol gösterdik. O yol da Muhammed Mustafa (sav) yoludur. Allahu Teâlâ yolun esaslarını, uygulamanın nasıl olacağını Cebrail (as) vasıtasıyla Peygamber Efendimiz (sav) Hz.lerine göstermiÅŸ ve ümmetine de Muhammed'ime böyle gösterdim, dolayısıyla O'nun yolu da Benim yolumdur. “Kim Resûl'e itaat ederse Allah'a itaat etmiÅŸ olur. Yüz çevirene gelince, seni onların başına bekçi göndermedik!” [5] BuyurmuÅŸtur. Onun ne kadar hadisi ÅŸerifi varsa Peygamber Efendimizin ahlakıdır.

Hz. Ali, Peygamber (sav) Efendimize sünnetinin ne olduÄŸunu sormuÅŸ, Peygamber Efendimiz (sav) de ÅŸöyle buyurmuÅŸtur:

"Marifet servetimdir, akıl dinimin temelidir, sevgi esasımdır, ÅŸevk bineÄŸimdir, (Allah'ı) zikretmek/hatırlamak ünsiyetimdir, güven hazinemdir, hüzün arkadaşımdır, ilim silahımdır, sabır elbisemdir, (Allah'ın) rızası ganimetimdir, acizlik övüncümdür, zühd hırkamdır, yakin kuvvetimdir, doÄŸruluk ÅŸefaatimdir, (Allah'a) itaat bana yetendir, cihad ahlakımdır, gözümün nuru namazdır." [6]

Peygamber Efendimiz tarikatı;

“EÅŸ ÅŸeriati akvali, et tariki efali, elmarifeti ekvali el hakikati esrari” “Åžeriat sözlerimdir, tarikat fiillerimdir, marifet tavırlarımdır, hakikat sırlarımdır” diye ifade etmiÅŸlerdir. [7]

Mümin ÅŸeriatı ahkâmı uyguladıkça derecesi yükselir, nefis mertebelerini geçmeye baÅŸlar. Allahu Teala Ayeti Kerimesin de “Bizim uÄŸurumuzda mücahede edenlere gelince elbette biz onlara yollarımızı gösteririz [8] ve  “Andolsun biz üstünüzde yedi yol yarattık. Biz yaratılanlardan habersiz deÄŸiliz.” [9] buyurmuÅŸtur. Ayet gecen “yedi yol yarattık”  kısmının iki ciheti vardır. Birincisi yedi kat gök olarak yorumlanmış, ikincisi ise müminin Allah vuslat yolunda kat ettiÄŸi yedi nefis mertebesi olan, emmare levvame, mülhime, mutmainne, radiye, mardiye, safiye olarak yorumlanmıştır. Ä°nsan bu yedi yol üzerinden tekamül eder yani ilerler. Müslüman mülhime makamındadır. Rasulullah Efendimiz ’in  (sav) sünnetini Ä°hya etmeye baÅŸladığı zaman kalbine ilhamlar gelir, nefsi mülhimeye geçer. Allaha vuslat yolculu safiye makamına kadar gider.  

Bu kavramları bilmeyenlere, bu güzellikleri tatmayanlara ne anlatabiliriz ki! Taraikat sanki dinden ayrı bir ÅŸeymiÅŸ gibi algılasalar da dinden ayrı bir ÅŸey deÄŸildir.

Yunus Emre Hz.lerinin dediÄŸi gibi;

“Åžeriat, tarikat yoldur varana

Hakikat, marifet andan içeri”

Konuyla ilgili benzer sorular:

Peygamber Efendimiz zamanında tarikat var mıydı? Varsa eÄŸer Peygamber Efendimizden itibaren tarikatlar bu güne kadar nasıl gelmiÅŸtir?

Abdullah Baba hangi tarikatın şeyhidir? On iki tarikattan mesulse kişi hem Kadiri hem Nakşi dersi alabilir mi?

Tarikatların amacı nedir?