Cemaat ile Zikir

            Allah-ü Teâlâ Hazretleri ayet-i kerimesinde;

          “Allah’ın mescitlerinde O’nun isminin zikredilmesine engel olan ve o yerlerin (mescitlerin) harap olmasına çalışandan daha zalim kim vardır? Aslında bunların o yerlere (mescitlere) korkarak girmeleri gerekir. Bunlar (Allah’ı zikre mani olanlar) için dünyada rezillik, ahirette de büyük azap vardır.” (Bakara /114) buyurmaktadır.

            Peygamber (sav) Efendimiz ise hadis-i ÅŸeriflerinde;

            “Bir mecliste oturan topluluk Allah’ı zikretmeden, o meclisten ayrılırlarsa bir eÅŸeÄŸin leÅŸinden ayrılmışlar gibidir. Zikrullah yapmadan ayrılan bir topluluk kıyamet gününde hüsrana uÄŸrarlar.”(Buhari)

            Yukarıda bahsedilen hadis-i ÅŸeriften anlaşılacağı üzere, cemaatle zikrullah yapmak çok önemli bir ibadettir. Öyle ki, “La Ä°lahe Ä°llalah” diye zikretmenin sevabı anlatılmakla bitmez. Zira Hz. Peygamber (sav) buyurmuÅŸlardır ki;

            “Zikrin en faziletlisi La ilahe Ä°llallah demektir.”

            Cemaatle zikrullah halkasına katılmayanlar pek büyük bir sevabı kaçırdıkları gibi, bundan baÅŸka büyük vebal altına girmiÅŸ de olurlar.

            Ebu Vakıd El Haris bin Havf (ra) demiÅŸtir ki;

“Muhakkak ki Rasulullah (sav) mescide insanlarla beraber oturuyordu (Allah’ı zikrediyordu) O esnada üç kiÅŸi (mescidden) içeri girdi. Ä°kisi Rasulullah’a (sav) doÄŸru geldi. DiÄŸeri gitti. (O gelenlerden birisi) ön halakanın birinde bir boÅŸluk buldu ve oturdu. DiÄŸeri de (rahatsızlık vermemek için) arkalarına oturdu. Üçüncüsü de zaten arkasını dönerek çekip gitmiÅŸti. Rasulullah (sav) zikrullah bittikten sonra dedi ki;

            ─ Size ÅŸu üç kiÅŸiden haber vereyim mi?

            Birisi Allah’ a yüzünü döndü. Allah Teâlâ ona acıdı (ve affetti)

            Bir diÄŸeri zahmet etmekten çekindi (arkaya oturdu) Allah Teâlâ da onu maÄŸfiret etti.

            Sonuncusuna gelince (Allah’ı zikirden) yüz çevirdi. Allah Teâlâ da ondan yüz çevirdi.” (R.salihin)

            Enes Bin Malik (ra)’den Hz. Peygamber (sav) Efendimiz ÅŸöyle buyurmuÅŸlar;

            “Yalnız Allah rızası için ihlâsla Allah’ı zikretmek kastıyla oturmuÅŸ hiçbir topluluk yoktur ki; semadan bir münadi (melek) onlara ÅŸöyle nida etmesin:

          (Haydi) maÄŸfiret edilmiÅŸ olarak kalkın, muhakkak ki günahlarınız sevaba çevrildi.” (Ä°mam Ahmed)

           Camilerde ve mescidlerde cehri (yani açıktan) ve yüksek sesle zikrullah etmek caiz midir? sorusuna fetva âlimleri ÅŸöyle cevap vermiÅŸlerdir:

            Kerahat dahi olmadan caizdir. (Ali Cemali Efendi Fetvaları)

            Fakih Ebul-Leys, Tenbihulgafilin isimli eserinde demiÅŸtir ki;

            “Mescitlerde zikrullah dışında sesi yükseltmek haramdır.”

            Ä°mam Gazali, insanoÄŸlunun tek başına Allah’ı zikretmesiyle cemaatin zikretmesini, tek başına ezan okuması ve cemaatin (birkaç müezzinin birden) ezan okumasına benzetmiÅŸ ve ÅŸöyle buyurmuÅŸtur: “Nasıl ki cemaatle ezan okuyan müezzinlerin sesleri havanın yoÄŸunluÄŸunu tek müezzinden daha fazla yarıyorsa; cemaatin zikri de kalbin üzerinde tesir ve kalın gaflet perdelerini kaldırmak bakımından tek kiÅŸinin zikrinden üstündür.” (Ä°bn-i Abdin Terc)

            Ebu Said Hadimi Hz.leri El Berika kitabında buyuruyor ki:

          “Zikrin açıktan yapılmasına gelince onu bazıları men ettiler, diÄŸerleri de caiz gördüler. Fakat Bezzaziye isimli fıkıh kitabındaki sözün neticesi Cevaz yönünün tercih edilmesi eserlerden ve fakihlerin kavillerinden muhalif olan yönün ise te’vil edilmesidir.”

           Ebussuud Efendi merhumun cehri zikir hakkında ki risalesinin neticesi ancak cehri zikri caiz kılmaktır. Ve mutlak ÅŸekilde onun (aÅŸikâr zikrin) kılınmasıdır. Ä°ki tarafın delillerini birleÅŸtirmek ve tercih etmekle hususi bir risalede açıktan zikrin caiz oluÅŸunu geniÅŸ bir ÅŸekilde anlatmış olduk.

         Aynı konu, Mecmuunnevazil ve Fetva ve Haniye ve Sigiyye ve Sagır ve Mültekit Ve Tecnis kitaplarında mevcuttur.

            Å�u hususu da ilave etmek gerekir: Muhakkak ki hamamda yüksek sesle Kur’an-ı Kerim okumak mekruhtur. Hafi (gizli) sesle okursa mekruh olmaz. Yüksek sesle de olsa tesbih (Subhanallah) demek, tehlil (Lailaheillallah demek) mekruh olmaz. (Umdetülekrar kitabı).

            Necasetin bulunması ve avret yerlerinin açılması ihtimali varken bile hamamlarda yüksek sesle zikir caiz olur da, niçin mescitlerde yalnızken yüksek sesle zikir caiz olmasın? (Cami)

            ÇoÄŸu zaman olurdu ki; Nebi (sav) ashabıyla beraber zikirleri, tesbih ve tehlili yüksek sesle yapardı. (Bustanulen)